Straten en de Sint-Antoniuskapel

Een van de meest bijzondere plekken in Oirschot is het buurtschap Straten. Het driekhoekig pleintje met de Antoniuskapel, omlijst door bomen en prachtige oude boerderijen, aan de oude weg van Oirschot naar Best, ademt nog steeds de sfeer van vervlogen tijden. 

Het is één van de vroegst bewoonde plaatsen in de gemeente Oirschot. Archeologische vondsten bewijzen dat hier al in de 7e eeuw na Christus een nederzetting bestond.  Sinds 1991 is het driehoekige plein en de straten eromheen een beschermd dorpsgezicht.

De legende van het wit paard

Opvallend is de kapel die op het plein staat. Deze werd in 1853 gebouwd op de plek waar in de 16e en 17e eeuw al eerder een kapel stond. Die was gebouwd naar aanleiding van een geheimzinnige verschijning van een wit paard dat de Stratenaren hielp tijdens een gruwelijke pestepidemie. Er bezweken toen zoveel zieken dat men paarden tekort kwam om de lijken te vervoeren. De inwoners van Straten hebben toen de hulp ingeroepen van Sint- Antonius Abt. Op een morgen zagen ze in wit paard grazen op de plek waar nu de kapel staat. Een boer spande het paard in om de lijken naar de begraafplaats te brengen. Uit elk huis van waaruit een dode met behulp van dit paard werd vervoerd, verdween de gevreesde ziekte en iedereen die er al mee was besmet, genas onmiddellijk. Toen de laatste dode naar het graf was gebracht, verdween het geheimzinnige paard even onverwacht als het gekomen was. De redding van de pest werd toen toegeschreven aan Sint Antonius Abt en uit dankbaarheid werd er een kapel gebouwd. 

Antonius Abt was een kluizenaar en is een patroonheilige tegen besmettelijke ziekten onder vee. Hij wordt altijd met een varken afgebeeld. In Straten wordt hij ook "Sint Tunnis mi 't vérreken" genoemd. Niet te verwarren met de Heilige Antonius van Padua die je kunt aanroepen wanneer je iets kwijt bent. 

Aan de buitenkant van de kapel is het beeld van Sint Antonius Abt ingemetseld. de in rode bakstenen opgetrokken kapel is een eenvoudig zaalgebouw met een zadeldak bedekt met pannen dat aan de achterkand driezijdig gesloten is. Het vooraanzicht is een klokgevel met een rondbogige toegangsdeur waarboven een spitsboognis met het beeld van Sint Antonius. De kapel wordt bekroond door een simpel houten klokkentorentje met een klokje - dat al sinds jaren zwijgt. 

In de kapel staat een altaar en drie beelden: een Mariabeeld dat bestaat uit een aangeklede staakmadonna. Daarnaast een houten beeld van Sint Antonius en een Heilig Hart-beeld. Aan de zijwanden hangen kruiswegstaties. In de spitsboogmis boven de deur aan de binnenzijden is een gepolychromeerd gipsen beeld van Sint Joris geplaatst. Daarnaast hangen kruisbeelden, een met een corpus en een met de lijdenssymbolen. 

In Straten staan boerderijen die samen de "Looienhurk" vormen. Hier werd vroeger de schors van eiken "geklopt", zodat het sap ervan gebruikt kon worden bij het looien van leer. 

Rondom Straten ligt een aantal "bolle akkers", die duidelijk te zien zijn. Dit zijn akkers die door eeuwenlange bemesting met stalmest en heideplaggen zichtbaar zijn opgehoogd. Vandaar de straatnaam De Bollen.