Schijnhaven Landschotse Heide

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was de Landschotse Heide bij de Duitsers in gebruik als militair oefenterrein. Er werden geen land- maar luchtoefeningen gehouden. Om bommenrichters te oefenen in het bombarderen van geallieerde havens en schepen waren op deze vennenrijke heide een haven en zelfs ‘schijnboten’ nagebootst: brede aarden ruggen van 50 meter lang en 7 meter breed, omringd door een sloot. Om vanuit de lucht alles zo realistisch mogelijk te laten lijken, zouden er ook houten kajuiten op hebben gestaan. De cementen oefenbommen kenden een uitsparing met daarin een glazen buisje met fosfor. Bij de val brak het glas en ontvlamde de fosfor, wat gepaard ging met veel rook. Zo was vanuit het vliegtuig goed te zien of de projectielen ’doel’ hadden getroffen.

Afspraak is afspraak
Na de Tweede Wereldoorlog ging in deze hoek van de Kempen nog 20 km² woeste grond op de schop, waaronder het grootste deel (5 km²) van de Landschotsche Heide. Dat een kleiner deel toch gespaard bleef, is te danken aan een “gentleman’s agreement” uit 1937. De toenmalige burgemeester van Oost-, West- en Middelbeers deed deze toezegging mondeling aan het bestuur van Brabants Landschap. Er stond dus niets van op papier! De gemeente, later opgegaan in Oirschot, hield zich aan de afspraak, beheerde de heide zelf, om het eigendom tenslotte in 1999 over te dragen aan Brabants Landschap. 

Watervogels
Een kwart van deze hei bestaat uit open water. Daar broeden eenden en futen op. In de zomer stuit je er zomaar op lepelaar en zwarte ooievaar, in geen kinderachtige aantallen. En tijdens de najaarstrek strijken er op de uitdrogende oevers grote aantallen steltlopers neer, om er voedsel te zoeken en te rusten: het lijkt hier dan wel de Waddenzee bij eb met onder meer groenpootruiter, zwarte ruiter en regenwulp. 

Anti-verdroging
In gagelstruwelen en slootjes met veenmos zit de heikikker. Samen met het waterschap is de verdroging aangepakt: Berkven en Vissersven zijn hersteld door er slib uit te halen en ze te bekalken. Opgepompt kalkrijk grondwater heeft de Keijenhurk minder zuur gemaakt. Maar in de kurkdroge zomers van 2018, 2019 en 2020 werd er ondanks deze maatregelen bijna geen water meer vastgehouden in de vennen. Werk aan de winkel dus,  met de héle omgeving, zoals boeren en waterschap. 

De Landschotse Heide maakt deel uit van Natura 2000. 
Bron: Brabants Landschap